Jedno od prvih i najvažnijih otkrića ljudi je bila – vatra. Prvo su naučili da je čuvaju, pa tek onda da zapale vatru. Samo, kako su to radili? Do sada se to nije znalo.

Arheolog s Univerziteta Lajden Endrju Sorensen (Andrew) misli da je riješio misteriju, odnosno – kako su neandertalci kontrolirali vatru.

On je na plažama Engleske skupljao kremen koji se, kao što je poznato, slama kada je udaren pod određenim uglom i pritom nastaju oštre ivice koje mogu da se koriste za sječenje mesa, guljenje kože ili sječu drveća. 

Ali, ako ga udarite mineralom koji se naziva pirit, pojavit će se varnice. A ako ih kombinirate s nečim zapaljivim, dobit ćete vatru.

Arheolozi su pronašli dokaze da su neandertalci palili vatre, a pronašli su čak i katran koji su, vjerovatno, stvarali kontroliranim zagrijavanjem brezine kore. Ono što nikada nisu pronašli su alati koje su koristili kako bi zapalili vatru. 

Bez toga, postoji mogućnost da su naši preci koristili vatru koja je nastala prirodnim putem, naprimjer, onu koja je buknula nakon udara munje. To bi podrazumijevalo duga putovanja u potrazi za gorivom koje bi vatru držale na životu, teško preživljavanje velikih hladnoća ili konzumiranje sirove hrane.

Ukratko, kontrolirana upotreba vatre znatno je olakšavala život i mnogi smatraju da je to prijelomni trenutak u ljudskoj evoluciji. 

Sorensen smatra da tajna leži u posebnom kamenom alatu ili, tačnije, kamenim sjekirama koje su korištene u mnogim situacijama, a on ih u šali naziva “švicarskim nožem neandertalaca”.

Zato je uzeo kremen, oblikovao ga u alat i pokušao da stvori vatru u svom laboratoriju. Tokom eksperimenta otkrio je da udaranje u pirit stvara iskre koje bi mogle da upale kresivo. 

Tokom eksperimenta otkrio je da pirit ostavlja tragove na kamenom alatu. Ako su neandertalci činili isto, to bi ostavilo tragove na njihovom alatu, a nakon posjeta brojnim muzejima, i otkrili su te tragove.

U svojoj studiji objavljenoj u časopisu "Sajantifik Riports" on i koautori eksperimenta tvrde da je upravo to način na koji su neandertalci palili vatru. 

Sara Hlubik, antropologinja s Univerziteta Rutgers, također se bavila ovakvim istraživanjem i tvrdi da je studija zaista zanimljiva jer se radi o prvom fizičkom dokazu načina na koji su naši preci palili vatru.

Međutim, nije lako tačno definirati te diskretne tragove na starom kamenju. Pogotovo zato što mnogi drugi materijali mogu da ostave iste tragove.