Na današnji dan prije 43 godine na letu iz Beograda za Sarajevo srušio se avion u kojem su život izgubili tadašnji predsjednik Saveznog izvršnog vijeća (SIV) Džemal Bijedić, njegova supruga Razija i članovi posade. 

Bijedić je bio pravnik, učesnik Narodnooslobodilačke borbe. Bio je društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Bosne i Hercegovine i junak socijalističkog rada. U periodu od 1971. do 1977. godine obavljao je funkciju predsjednika Saveznog izvršnog vijeća.

Bijedić je rođen 22. aprila 1917. godine u Mostaru. Potječe iz ugledne trgovačke porodice Bajramage Bijedića, koja se 1915. godine doselila iz Gacka u Mostar. Bilo mu je tek nešto više od godinu kada mu je 1919. otac Adem umro od španske gripe. Tada su svu brigu o porodici preuzeli njegova majka Zafira i stric Bećir.

Osnovnu školu završio je u rodnom mjestu, a Pravni fakultet u Beogradu.

Titov bliski saradnik

Kao gimnazijalac bio je član muslimanskog društva ''Gajret'' i postao je simpatizer revolucionarnog omladinskog pokreta, kome se priključio tokom studija u Beogradu. U oktobru 1938. u Beogradu je primljen u članstvo Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ), a u decembru 1939. u Mostaru u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). U periodu od 1940. do 1941. bio je sekretar Oblasnog komiteta SKOJ-a za Hercegovinu. Kao član KPJ i Mostaru hapšen je četiri puta.

Bijedić je nakon Drugog svjetskog rata bio pomoćnik ministra unutrašnjih poslova Vlade NR Bosne i Hercegovine, potom 1948. načelnik Uprave za agitaciju i propagandu Centralnog komiteta KP BiH. Bio je i sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu, član Izvršnog vijeća SR Bosne i Hercegovine, predsjednik Republičkog vijeća, predsjednik Skupštine SRBiH i predsjednik SIV-a. 

Tragično je preminuo 18. januara 1977. u avionskoj nesreći na letu za Sarajevo nakon što je u Beogradu ispratio Tita na put u Libiju. Supruga Razija je poginula zajedno s Džemalom. Iza sebe su ostavili troje djece: Dragana, Azru i Milenka.

Odmah po saznanju za tragediju Tito se vratio u zemlju i prisustvovao njegovoj sahrani u Sarajevu. 

Na čelu SIV-a naslijedio ga je Veselin Đuranović iz Crne Gore. 

Iste godine, kada je poginuo, u Mostaru je osnovan Univerzitet koji i danas nosi ime Džemala Bijedića.

No, nedugo nakon smrti Džemala i Razije Bijedić u javnosti se tiho, a onda sve glasnije počelo govoriti da nije riječ o avionskoj nesreći nego o ubistvu.

O tome je mnogo puta svjedočio i njegov bliski rođak Bahrudin Buri Bijedić.

Posljednji put se, kaže, s Džemalom sastao tri mjeseca prije smrti, 23. oktobra 1977. u vikendici u Trnovu, kraj Sarajeva.

- Govorio mi je na uho: ''Bahrice, puno znam, ubit će me.'' Govorio je da je Tito izoliran, da je blokiran od supruge Jovanke, da se do njega ne može doći. Govorio mi je o vrhovima JNA. Bez daljnjeg, on je predosjećao smrt - naveo je Bahrudin Bijedić, nekadašnji konzul SFRJ.

On kaže da takvi slučajevi ne mogu zastarjeti i da bi trebalo doći do obnavljanja istrage i rekonstrukcije na sličan način kako se to čini sa slučajevima smrti palestinskog lidera Jasera Arafata ili ili bivšeg turskog premijera Turkguta Ozala.

Džemal Bijedić je u jutarnjim satima 18. januara 1977. godine sa Batajničkog aerodroma, nakon što je ispratio Josipa Broza Tita na službeni put u Libiju i Egipat, avionom poletio prema Sarajevu, gdje je trebalo da učestvuje na sjednici CK SK Bosne i Hercegovine. 

Ipak, njegov avion nikada nije stigao do Sarajeva – na tom putu brdo Inač iznad Kreševa bilo je kobno. 

Skupa s Džemalom poginuli su njegova supruga Razija, piloti Stevan Leka i Murat Hanić, podsekretar u Bijedićevom kabinetu Smajo Hrle, aviomehaničar Ilija Jevđenović, lični Bijedićev pratilac Zijad Alikalfić i domaćica u rezidenciji predsjednika SIV-a Anđela Muzička. 

S obzirom na to da je Bijedić bio važna figura jugoslavenske politike i predsjednik Savezne vlade, provedena je detaljna istraga koju je vodila Komisija za ispitivanje uzroka udesa aviona, na čijem čelu je bio Boško Dimitrijević.

Greben u koji je avion udario visok je 1366,3 metra, što je 280 metara niže od minimalno propisane visine za taj sektor u proceduri za prilaz i slijetanje na aerodrom u Sarajevo.

Teorije zavjere

Postoji dosta različitih izvora o teorijama zavjere. 

Jedni tvrde da je visinomjer aviona prije polijetanja s Batajničkog aerodroma bio namjerno naštiman tako da je pokazivao veću visinu od stvarne. Dovoljno je to bilo za nesreću, bez obzira na maglu i brzinu. Jer, avion je zbog toga napravio zaokret iznad radiofara na Crepoljskom na 20 m nižoj visini od dozvoljene i to može biti razlog za udar na vrh brda Inač.