Koalicija za slobodne i poštene izbore „Pod lupom“ je sprovela istraživanje o direktnim i indirektnim priticima na birače u Bosni i Hercegovini koji su iz godine u godinu sve učestaliji. Postoje ozbiljne zabrinutosti zbog nedostatka mehanizama za zaštitu građana, te postojećih mehanizama koji nisu efikasno iskorišteni.

Istraživanje obuhvatilo 868 građana

Istraživanje je provedeno u avgustu 2023. godine u 69 od 143 grada i opštine u Bosni i Hercegovini (40 u FBiH, 28 u RS i Brčko distrikt BiH) i obuhvatilo je 868 građana i građanki u BiH, a nalazi pokazuju da su politički pritisci te nedemokratski i nezakonit uticaj na izbornu volju građana itekako dio bh. stvarnosti.

Politički pritisci na birače i biračice u Bosni i Hercegovini su istovremeno i javna tajna i nedovoljno istraženi problem, ali su i nedovoljno zastupljena tema osim u periodu koji prethodi samim izborima. Ono što je naročito zabrinjavajuće je to što su mnogi oblici političkih pritisaka postali uobičajena ponašanja političkih subjekata koji učestvuju u izbornim utrkama što je dovelo do toga da građani i građanke često pritiske na birače posmatraju kao redovne stranačke aktivnosti. Cilj ovakvog istraživanja je da se građani aktivno suprotstave pritiscima na birače uzrokovanim izbornom korupcijom te da postanu otporniji na sve oblike pritisaka i zastrašivanja birača, navode iz Koalicije „Pod lupom“.

Istraživanje Koalicije „Pod lupom“ je pokazalo da je preko 88 posto ispitanika upoznato sa pojmom i značenjem političkog pritiska, dok je gotovo 40 posto ispitanika izjavilo da je doživjelo neki oblik političkog pritiska. Dodatno, blizu 30 posto ispitanika/ca je izjavilo da je doživjelo politički pritisak da učestvuju u nekim političkim ili stranačkim aktivnostima mimo svoje volje.

Vršenje direktnog pritiska

Od oblika političkih pritisaka na birače, prednjači vršenje direktnog pritiska za koga da se glasa. Zatim slijedi prisustvovanje političkim ili stranačkim događajima, pritisci na učlanjenje u stranku, posebno radi ostvarivanja određenih prava ili nuđenje ličnih benefita (najčešće zaposlenja). Ispitanici su visoko postavili i politički pritisak koji se odnosi na prikupljanje tzv. „sigurnih“ glasova za stranku ili kandidata, zatim pritisak da se na društvenim mrežama podržavaju i promovišu stranke ili kandidati.

Izbori predstavljaju osnovni stub svake demokratije i mogućnost da građani izraze svoj glas i utiču na oblikovanje budućnosti svoje zemlje, te niko ne smije imati pravo uticati na građane na bilo koji način da glasaju protiv svoje volje.

Koalicija „Pod lupom“ je stava da je neophodno uvesti politiku nulte tolerancije prema političkim pritiscima i zloupotrebama kako bi se stvorila atmosfera u kojoj se takve aktivnosti najstrože osuđuju i kažnjavaju. Politički subjekti moraju poštovati zakon i suzdržati se od vršenja pritiska na birače. Slučajeve navodnog pritiska na birače treba ispitati brzo, temeljito i učinkovito, a tužioci i Centralna izborna komisija BiH trebaju počinioce blagovremeno pozvati na odgovornost.

Više informacija, kao i cijelo istraživanje možete pronaći na linku: https://bit.ly/3Rm6LOa.