ODVAŽNE ODLUKE

Od Sonje Gandi do Julije Navaljne: Ovo su udovice političara koje su nastavile rad muževa

Kroz savremenu historiju, nekoliko žena iz raznih dijelova svijeta donijelo je sličnu odluku

Julija i Aleksej Navaljni. Mreža X

N. Aj. / BBC

24.2.2024

Nakon smrti ruskog opozicionog političara Alekseja Navaljnog u kaznenoj koloniji u Rusiji, njegova udovica Julija poručila je da će nastaviti rad pokojnog muža.

Nije jedina koja se odlučila na takvo nešto. Kroz savremenu historiju, nekoliko žena iz raznih dijelova svijeta donijelo je sličnu odluku.

Koreta Skot King (Amerika)

Koreta Skong King (Coretta Scott King) je prije svega poznata kao supruga Martina Lutera Kinga (Luther), afroameričkog borca za građanska prava. Nakon što joj je suprug ubijen, učinila je sve da nastavi rad koji je on započeo.

Par je živio u Alabami, gdje je Martin Luter King bio pastor baptističke crkve, koja je ubrzo postala centar pokreta za građanska prava crnaca u toj američkoj državi, a kasnije i širom zemlje.

King se ubrzo našao na meti bijelih suprematista. 

Koreta King. AWHF

Koreta je podržava muža, ali je također otvoreno kritikovala činjenicu da su žene efektivno isključene iz aktivnosti u njegovom pokretu. Martin Luter King je ubijen 4. aprila 1968. godine u Memfisu, gradu u američkoj državi Tenesi.

Samo nekoliko dana nakon sahrane, Koreta je prvi put govorila na demonstracijama. Otvoreno je izrazila ogorčenje zbog Vijetnamskog rata, zbog čega ju je Federalni istražni biro (FBI) stavio pod prismotru.

Podržavala je ženske pokrete i putovala po svijetu držeći predavanja o rasizmu i ekonomskim problemima u Sjedinjenim Američkim Državama. Kasnije je osnovala centar nazvan po njenom pokojnom suprugu, čija je svrha bila i ostala očuvanje i proučavanje njegove zaostavštine.

Vrhunac njene zaostavštine je proglašenje Dana Martina Lutera Kinga za državni praznik. Koreta King je preminula 2006. godine i sahranjena je pored muža u Atlanti, u američkoj državi Džordžija.

Njenoj sahrani prisustvovala su četiri američka predsjednika: otac i sin Buš(Bush), Džimi Karter (Jimmy Carter) i Bil Klinton (Bill Clinton), kao i (tadašnji senator) Barak Obama.

Sonja Gandi (Indija)

Sonja Gandi (Ghandi) izabrana je za predsjednicu stranke Indijski nacionalni kongres 1998. godine.

Bilo je to veoma teško vrijeme - dva bivša lidera stranke, Indira Gandi i njen sin Radživ - ujedno Sonjin muž, postali su žrtve političkih atentata.

Njihova partija je pretrpjela težak poraz na izborima za donji dom parlamenta zemlje. Sonja Gandi je rođena u Italiji, muža je upoznala na Kembridžu, gdje je studirala engleski.

Vjenčali su se 1968. godine i uselili u kuću njegove majke Indire Gandi, koja je u to vrijeme bila premijerka.

Nakon ubistva Indire Gandi 1984. godine, Radživ je postao premijer, ali i je i on ubijen 1991. godine.

Sonja Gandi. AP

U početku, Sonja Gandi je odbijala da preuzme ulogu koju je njen muž imao u stranci. Stav je promijenila u decembru 1997. godine, rekavši da je spremna da učestvuje u predizbornoj kampanji 1998. godine.

Analitičari vjeruju da je odluka bila rezultat mnogih faktora, između ostalog želje da osigura političku budućnost za sina Rahula.

- Ja nisam spasiteljka, kao što neki od vas možda žele da vjeruju, moramo biti realni u našim očekivanjima. Oživljavanje naše stranke bit će dug proces koji zahtjeva iskren i naporan rad svakog od nas - rekla je u prvom obraćanju, koje je označilo njen ulazak u politiku.

Sonja je nadmašila očekivanja, što se ne može reći za partiju, koja je u posljednje vrijeme doživjela mnogo više poraza nego pobjeda.

Korason Akino (Filipini)

Korason Akino (Corazon Aquino) postala je predsjednica Filipina 1986. godine, kada je protestima svrgnut režim Ferdinanda Markosa.

Jedan od povoda za proteste bilo je ubistvo njenog supruga, opozicionog lidera Beninja Akina, 1983. godine.

Kritičari su je odbacili kao jednostavnu i duboko religioznu domaćicu - često se pozivala na Boga u javnim govorima. Rođena je u bogatoj i utjecajnoj filipinskoj porodici i studirala je u Sjedinjenim Državama.

Za Beninja („Ninjo") Akina, također iz bogate filipinske porodice, udala se 1954. godine, kada je bio mlad političar koji obećava. Vjerovalo se bi njen suprug bio izabran za predsjednika Filipina da Markos nije suspendovao izbore.

Pobjegao je u Ameriku, a vratio se avgusta 1983. godine, vjerujući da Markos umire, i ubijen je samo nekoliko sekundi nakon što je napustio avion.

Korason Akino bila je u sjenci tokom cijele karijere muža, odgajajući petoro dece kod kuće, a zatim u izgnanstvu.

Korason Akino. Wikipedia

Ali kada je Markos, pod pritiskom Amerike, neočekivano raspisao predsjedničke izbore u februaru 1986. godine, Korason je postala predsjednička kandidatkinja opozicione koalicije.

Njen nepokolebljivi katolicizam je vjerovatno bio glavni, ako ne i jedini faktor, koji ju je učinio moćnim simbolom suprotstavljanja korumpiranoj porodici Markos.

Izborna pobjeda Korason Akino dočekana je sa euforijom širom svijeta, mada je njeno političko neiskustvo uskoro izašlo na vidjelo.

Proglašena je za ženu godine časopisa Time, nominovana je za Nobelovu nagradu za mir i dobila je nagradu za ljudska prava Eleonor Ruzvelt, srebrnu medalju Ujedinjenih nacija i Kanadsku međunarodnu nagradu za slobodu.

Tokom godina njene vladavine, u zemlji je bilo nekoliko pokušaja državnog udara, ali uspjela je da ostane na vlasti.

Umrla je 2009. godine.

Svetlana Tihanovskaja (Bjelorusija)

Prije predsjedničkih izbora u Bjelorusiji 2020. godine, Svetlana Tihanovskaja je bila prevoditeljica. Događaji 2020. godine radikalno su promijenili njen život.

Kandidovala se nakon što njenom suprugu, preduzetniku i blogeru Sergeju Tihanovskom, nije bilo dozvoljeno da učestvuje.

Tihanovski je u međuvremenu osuđen na 18 godina zatvora, i trenutno je na izdržavanju kazne, a onda je dobio dodatnih godinu i po dana zbog navodne neposlušnosti.

Prema zvaničnim podacima, na izborima 9. avgusta 2020. godine Aleksandar Lukašenko je osvojio 80,1 posto glasova, a Tihanovskaja 10,1 posto.Nezavisni posmatrači tvrde da je rezultat obrnut i da je Tihanovskaja pobjedila.

Svetlana Tihanovskaja. Mreža X

Evropska unija, SAD, Velika Britanija i niz drugih zemalja nisu priznale zvanične rezultate izbora, a Lukašenka kao njihovog pobjednika.

Brojni izvještaji o falsifikatima na svim nivoima doveli su do najmasovnijih protesta u historiji Belorusije i do nezabiljeleženog nivoa nasilja vlasti i pritisaka sigurnosnih snaga na pristalice opozicije.

Tihanovskaja je napustila Bjelorusiju i postala liderka opozicije u egzilu, dok je tamošnje vlasti traže pod optužbama da je počinila nekoliko krivičnih djela, između ostalog veleizdaju.

Bjelorusija je od Litvanije tražila da je izruči, ali je iz Viljnusa odgovoreno: „Prije će se pakao zamrznuti".

Interpol je također odbio da je stavi na međunarodnu potjernicu.

Izabel Peron (Argentina)

Najpoznatija od tri supruge argentinskog predsjednika Huana Dominga Perona bila je njegova druga žena Eva, zvana Evita.

Međutim, nije ona uspjela da dođe na vlast, već njena nasljednica Marija Estela Martinez Kartes. Ova političarka je na početku karijere bila plesačica, a Izabel joj je bilo umjetničko ime.

Budućeg muža, koji je bio više od 30 godina stariji od nje, upoznala je u Panami. Huan Peron je tamo živio u egzilu nakon što je svrgnut u vojnom udaru, dok je ona nastupala u noćnom klubu.

Prvo je postala njegova sekretarica, a zatim se udala za njega. Peron se vratio u Argentinu 1973. godine.

Na predsjedničkim izborima u septembru, oboje su se kandidovali - on kao predsjednik, ona kao potpredsjednica.

Izabel Peron. ABC

Argentinci su je prozvali Izabelita (Mala Izabel).

Nije postala popularna kao druga Peronova supruga Eva (Evita), koju i danas mnogi pamte i vole po humanitarnom radu da pomogne najsiromašnijima.

Izabel Peron je imenovana za predsjednicu u julu 1974, poslije smrti muža. Tako je postala prva predsjednica države u svijetu, iako nije pobjedila na opštim izborima.

Nekoliko godina kasnije, svrgnula ju je vojna hunta.

Izabela se našla u kućnom pritvoru, gdje je ostala do 1981. godine. Još je živa, ima 93 godine.

Sirimavo Bandaranaike (Šri Lanka)

Sirimavo Bandaranaike sa Šri Lanke bila je prva premijerka na svijetu. Zvali su je Gospođa B.

Na čelo vlade došla je 1960. godine, nakon što je njen muž Solomon ubijen skoro pred njenim očima.

Gospođa B je bila premijerka od 1960. do 1965., a zatim od 1970. do 1977. i ponovo u ceremonijalnoj ulozi od 1994. do 2000. godine, kada je njena kćerka Čandrika Kumaratunga bila predsjednica.

Sirimavo Bandaranaike. BBC

Glavno dostignuće političkog para Bandranaike je uspješno uklanjanje kolonijalne elite sa vlasti i vraćanje samouprave singalskoj većini ostrva.

Međutim, to je postignuto na račun etničke manjine, naroda Tamil. To je dovelo do višegodišnjeg etničkog sukoba i građanskog rata, koji je trajao od 1983. do 2009. godine i odnio živote više od 80.000 ljudi.

Mireja Moskoso (Panama)

Mireja Moskoso (Mireya Moscoso) je bila predsjednica Paname od 1999. do 2004. godine. Njen suprug Arnulfo Arijas, koji je bio skoro 45 godina stariji od nje, bio je predsjednik tri puta.

Nakon što je Arijas umro u egzilu, Moskoso se vratila u Panamu i postala predsjednica. Njena sestra Rubi bila je prva dama.

Mireja Moskoso. Wikipedija

Mireja Moskoso je rođena u siromašnoj porodici. Počela je da radi kao sekretarica, a zatim i kao aktivistkinja u predsjedničkoj kampanji tada budućeg supruga Arnulfa Arisasa.

Sa njim je otišla u egzil, a nakon smrti muža se vratila i preuzela vođenje njegove partije. Dva puta se kandidovala na predsjedničkim izborima.

Kada je došla na vlast, Moskoso je pokušala da uspostavi državnu kontrolu nad Panamskim kanalom i da riješi neke od ekoloških problema u regionu.

Međutim, strogi zakoni zemlje protiv državne potrošnje spriječili su reforme. Postepeno je gubila simpatije biračkog tijela, i nije uspjela da ubijedi glasače da je izaberu za drugi mandat.

Halida Zia (Bangladeš)

Halida Zia (Khaleda) je bila premijerka Bangladeša od 1991. do 1996, a zatim ponovo od 2001. do 2006. godine.

Bila je prva žena u historiji Bangladeša i druga u muslimanskom svijetu, poslije Benazir Buto iz Pakistana, koja je vodila demokratsku vladu kao premijerka.

Halida Zia. Robert Nikelsberg

Njen suprug je postao predsjednik Bangladeša 1977., ali je ubijen 1981. godine i uslijedio je period političke nestabilnosti.

Zia je postala premijerka poslije prvih slobodnih opštih izbora u Bangladešu, 27. februara 1991. godine.

Uvela je obavezno besplatno osnovno obrazovanje za djevojčice, a tokom njenog mandata budžet za obrazovanje bio je najveći u historiji zemlje.

Zia je 2003. godine izvojevala usvajanje zakona, koji je predvidio da od 330 poslaničkih mjesta barem 30 moraju da dobiju žene.

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.