Dana se obilježavaju 22. godine od masovnih demonstracija građana Srbije koje su dovele do odlaska sa vlasti predsjednika Savezne Republike Jugoslavije Slobodana Miloševića. Više stotina hiljada ljudi iz cijele Srbije protestovalo je na ulicama Beograda zbog nepriznavanja rezultata predsedničkih izbora 2000. godine.

Krađa izbora

Petooktobarski protest u centru Beograda je organizovan nakon što je Izborna komisija pod Miloševićevim utjecajem osporila pobjedu kandidata Demokratske opozicije Srbije Vojislava Koštunice u prvom krugu na izborima za predsjednika SRJ održanim 24. septembra 2000. godine. Izborna komisija je objavila da je Koštunica osvojio 49% glasova te da on i Milošević idu u drugi krug izbora.

Koalicija 18 opozicionih stranaka je tvrdila da je njihov kandidat osvojio 52,54 odsto glasova i odbacila mogućnost održavanja drugog kruga.

DOS je pozvao građane da se 5. oktobra 2000. okupe ispred Savezne skupštine i suprotstave izbornoj krađi koju je Savezna izborna komisija sprovela po nalogu Miloševićevog režima.

Opozicije je ultimativno zatražila da Slobodan Milošević do četvrtka, 5. oktobra, u 15 sati, prizna izbornu volju građana izraženu na saveznim, predsjedničkim i lokalnim izborima održanim 24. septembra.

Također je zahtijevano je i da generalni direktor, glavni urednik i uređivački kolegijum Radio-televizije Srbije podnesu ostavke, da RTS promijeni uređivačku politiku i omogući objektivno informisanje o zbivanjima u Srbiji.

Predsjednički kandidat DOS-a zatražio je od Slobodana Miloševića da prizna poraz u prvom krugu predsjedničkih izbora i ukazao na opasnost od izbijanja otvorenih sukoba u Srbiji.

Demonstracije u Beogradu

Pristalice DOS-a su od ranog jutra pristizale u Beograd iz cijele Srbije, predvođene opozicionim liderima, a policija je bezuspješno pokušavala da zaustavi kolone demonstranata na lokalnim i regionalnim putevima.

Demonstrirao je veliki broj građana, a grupa ljudi je, oko 15.35, kroz prozor ušla u zgradu skupštine.

Tokom sukoba policije i demonstranata čula se i pucnjava iz vatrenog oružja, a policija je bacila suzavac u blizini zgrade Radio-televizije Srbije, dok je bager krenuo da se probije do ulaza.

Zgrada RTS-a u Takovskoj ulici je potom zapaljena, a redovni program RTS-a je prestao da se emituje poslije 17 sati.

Vojislav Koštunica obratio se predveče građanima sa terase Skupštine Grada Beograda, a potom i preko RTS-a.

Slavlje na ulicama

Demonstranti su tokom cijele noći bili u centru Beograda, slaveći pobjedu, ali i strepeći od moguće intervencije vojske i drugih bezbjednosnih formacija režima.

Slobodan Milošević je 6. oktobra priznao izborni poraz, a Vojislav Koštunica je 7. oktobra položio zakletvu pred poslanicima Savezne skupštine i postao predsednik SRJ.

U protestima je poginula aktivistkinja DSS-a Jasmina Jovanović iz Miloševca kod Velike Plane, koja je nesrećnim slučajem pala pod točkove kamiona. Momčilo Stakić iz Krupnja preminuo je od posljedica srčanog udara.

Izručenje Miloševića

Tokom protesta povređeno je 65 ljudi. Nekoliko mjeseci kasnije Slobodan Milošević je uhapšen i izručen Haškom tribunalu.

Peti oktobar predstavljao je prekretnicu u historije Srbije i omogućio demokratske promjene nakon 13 godina autokratskog vladanja Slobodana Miloševića.