Najava Donalda Trampa (Trump) da bi mogao ugasiti Američku agenciju za međunarodni razvoj (USAID) izazvala je euforične reakcije među BH političarima čiji su interesi duboko ukorijenjeni u kriminal, korupciju i nacionalističku retoriku, poručio je Igor Stojanović, potpredsjednik bh. entiteta Federacija BiH.
- Među njima se ističu Fadil Novalić, bivši premijer Federacije BiH, i Milorad Dodik, lider RS, koji su samo druge nacije i religije, ali ih ujedinjuje zajednički interes – slabljenje institucija koje ističu vladavinu prava, demokratiju i transparentnost.
Simbol sistemske korupcije u FBiH
USAID već decenijama podržava projekte koji jačaju pravosuđe, medijske slobode i borbu protiv korupcije u Bosni i Hercegovini. Upravo su ti segmenti vlasti i društva ono što Novalić i Dodik godinama podrivaju kako bi održali svoje političke i ekonomske mreže moći.
Fadil Novalić, poznat po aferi s respiratorima, simbol je sistemske korupcije u Federaciji BiH. Njegova vlast je obilježena brojnim sumnjivim poslovima, netransparentnim javnim nabavkama i zloupotrebom položaja. USAID-ovi projekti koji su se bavili transparentnošću i borbom protiv korupcije direktno su ugrožavali njegov način vođenja politike.
S druge strane, Milorad Dodik, dugogodišnji politički lider RS, koristi radikalni nacionalizam kao sredstvo za održavanje vlasti, pri čemu ne preže od napada na nezavisne medije, pravosuđe i opoziciju. Njegov režim je poznat po sistemskoj pljački javnih resursa, kontroli nad ekonomijom RS-a i vezi s kriminalnim strukturama. USAID-ova podrška nezavisnim medijima i civilnom društvu bila je stalna prijetnja njegovoj propagandnoj mašineriji.
Novalićeva i Dodikova reakcija na moguće gašenje USAID-a odražava njihov strah od međunarodne kontrole i podrške reformama koje bi mogle ugroziti njihove mreže moći. Ako USAID prestane finansirati projekte u BiH, korumpirani političari dobijaju dodatni prostor za nesmetano jačanje svoje moći.
Razmjena teških optužbi
Dodik već godinama vodi politiku konfrontacije sa Zapadom, posebno SAD, dok istovremeno održava bliske veze s Moskvom i Beogradom. Gašenje USAID-a značilo bi kraj direktnog američkog uticaja na procese u BiH, što bi njemu dalo još veću slobodu da urušava institucije i nastavi svoje separatističke planove.
S druge strane, Novalić i SDA ne žele nezavisnu RS, ali bi pristali na bošnjačku teritoriju koja bi značila kraj Bosne i Hercegovine. Isti interes koji imaju Novalić i Dodik, SDA i SNSD, jesu slabije institucije, manje međunarodne kontrole i više prostora za nastavak kriminalnih radnji pod krinkom nacionalnih interesa.
Dok često slušamo optužbe iz SDA na račun Trojke da isporučuju nešto SNSD-u, zajednička radost Novalića i Dodika zbog mogućeg gašenja USAID-a pokazuje koliko su njihovi interesi usklađeni. USAID je godinama podržavao borbu protiv korupcije, razvoj pravosuđa i nezavisnih medija, a upravo su to sfere koje Novalić (SDA) i Dodik(SNSD) sistematski urušavaju. Njihova euforija je, u suštini, samo potvrda koliko se boje svjetla koje USAID baca na njihove mutne poslove - naveo je Stojanović.
