NA DANAŠNJI DAN

Prije 68 godina umro Albert Ajnštajn: Začetnik novog doba u fizici

Jedan od najznačajnijih fizičara 20. vijeka najpoznatiji je kao autor opće teorije relativiteta

Albert Ajnštajn. biografija.org

Indira Pindžo

18.4.2023

Na današnji dan 1955. godine, u Princetonu, u Sjedinjenim Američkim Državama, umro je jedan od najznačajnijih fizičara 20. vijeka Albert Ajnštajn (Einstein). Najpoznatiji je kao autor opće teorije relativiteta, zbog čega se smatra začetnikom novog doba u fizici.

Ajnštajn je rođen 14. marta 1879. godine u Ulmu, u Njemačkoj. Zanimljivo je da nije progovorio do svoje treće godine, a u 12. godini je sam sebe naučio geometriju. U 15. godini otišao je u Švajcarsku na studij matematike i fizike na Visokoj tehničkoj školi u Cirihu, na kojoj je 1905. godine doktorirao, a 1909. postao redovni profesor.

Zbog Hitlera odselio u SAD

Godine 1914., imenovan je direktorom Kaiser-Wilhelmovog instituta u Berlinu i članom Pruske akademije nauka. U Berlinu je radio na teoriji gravitacije, koja je sadržana u općoj teoriji relativiteta, objavljenoj u dopunjenom obliku 1916. godine.

Nobelovu nagradu za fiziku, za radove na polju kvantne teorije, Ajnštajn je dobio 1921. godine.

S dolaskom Hitlera na vlast u Njemačkoj, 1933. godine, kada počinje progon Jevreja, naroda kojem je i on pripadao, Ajnštajnu se oduzimaju sve funkcije i konfiskuje imovina. U znak protesta on se odriče njemačkog državljanstva i odlazi u SAD, gdje do kraja života radi u Institutu za viša naučna istraživanja u Princetonu.

Sultanija Hurem. povijest.hr

Najmoćnija sultanija

Haseki sultanija Hurem, supruga osmanskog sultana Sulejmana I Veličanstvenog, umrla je 18. aprila 1558. godine. Rođena je kao Aleksandra Anastasija Lisovska, na današnjoj teritoriji Ukrajine.

Prema legendi, Aleksandru je sultanu poklonio veliki vezir Ibrahim-paša, a sultan se u nju zaljubio na prvi pogled. Hurem je Sulejmanu rodila šestero djece. Iako je imao još tri supruge, sultan je najviše udovoljavao sultaniji Hurem, a mnogi historičari tvrde da je ona imala veliki utjecaj na politiku Osmanskoga carstva.

Posljednja želja

Kada se razboljela i shvatila će umrijeti, Hurem je zamolila sultana da joj ispuni posljednju želju, da i ona zauvijek počiva na mjestu gdje je on rekao da će njegova duša počivati, u haremu džamije Sulejmanije.

Sultan Sulejman je ispunio želju Hurem sultanije, te tada napisao i svoju posljednju želju da ga nakon smrti sahrane pored nje. Osam godina nakon Huremine smrti umire i sultan Sulejman, te ga sahranjuju pored voljene sultanije.

Ivana Brlić-Mažuranić. voxfeminae.net

Unuka Ivana Mažuranića

Hrvatska književnica Ivana Brlić-Mažuranić, jedna od najznačajnijih dječijih književnica u svijetu, rođena je na današnji dan 1874. godine u Ogulinu, u uglednoj intelektualnoj porodici Mažuranića. Njen otac Vladimir Mažuranić, također je bio pisac, ali je najpoznatiji u porodici bio Ivanin djed, po kojem je dobila ime, pjesnik, političar i hrvatski ban Ivan Mažuranić.

Brlić-Mažuranić počela je da piše vrlo rano, već sa 12 godina, 1886., kada je napisala svoju prvu pjesmu „Zvijezdi moje domovine“. Prvi članak naslova „Sajam u Bosni“ objavila je 6. septembra 1900. godine u „Narodnim novinama“, a prvu zbirku pripovjedaka i pjesama za djecu „Valjani i nevaljani“ izdala je u decembru 1901. godine.

Prema mišljenju književnih kritičara, zbirka pripovjedaka „Priče iz davnine“, objavljena 1916. godine, Ivanino je najpoznatije djelo, a mnogi bh. građani će se prisjetiti tih bajkovitih priča koje su bile sastavni dio školske lektire.

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.