NA DANAŠNJI DAN

Prije 100 godina rođena glumačka diva Mira Stupica

Tokom proslave 60 godina njenog profesionalnog rada, 2001. godine, kolege i kolegice su je prozvali "najvećom srpskom glumicom prošlog vijeka”

Mira Stupica. glossy.espreso.co.rs

17.8.2023

Na današnji dan 1923. godine, rođena je srbijanska glumačka diva Mira Stupica, jedna od najcjenjenijih regionalnih pozorišnih, filmskih i televizijskih glumica. Mira je iz glumačke porodice, starija je sestra također slavnog glumca Bore Todorovića i tetka Srđana Todorovića i Dane Todorović.

U pozorištu je debitovala 1941. godine, ali njena karijera bilježi uspjehe 50-ih godina, nakon vjenčanja s drugim suprugom Bojanom Stupicom, s kojim je radila u Jugoslovenskom dramskom pozorištu. Mira je s Bojanom, 1955., otišla u Zagreb, da bi nastupala u Hrvatskom narodnom kazalištu, a u Beograd se vratila dvije godine kasnije, te nastavila glumiti u Jugoslovenskom dramskom pozorištu i u Beogradskom dramskom pozorištu.

Udala se za predsjednika države

Svoju prvu filmsku ulogu odigrala je u filmu “Bakonja fra Brne” režisera Fedora Hanžekovića, 1951. godine, te od tada zabilježila pedesetak televizijskih i filmskih uloga, uporedo glumeći na pozorišnim daskama.

Nakon smrti Bojana Stupice Mira se udala za političara Cvijetina Mijatovića, 1973. godine, koji je kasnije postao predsjednik Predsjedništva SFRJ. Iz tog perioda se prepričava anegdota s njenim bratom Borom Todorovićem, koji je kao mali želio da se Mira uda za kralja, kada mu je Mira rekla: "U socijalizmu, nažalost, nema kralja, ali ja sam se udala za predsjednika države. Razumi, uradila sam najviše što sam mogla, u datim okolnostima!"

Godine 2000., Mira je objavila knjigu "Šaka soli", odnosno svoje memoare, koja je proglašena najčitanijom knjigom u Srbiji u 2001. godini.

Brojne nagrade

Tokom proslave 60 godina njenog profesionalnog rada, 2001. godine, kolege i kolegice su je prozvali "najvećom srpskom glumicom prošlog vijeka”, ali je Mira odgovorila da titula ne pripada njoj, već da je najveća pozorišna srpska glumica "nepravedno zaboravljena" Žanka Stokić i predložila osnivanje nagrade "Velika Žanka”. Ta nagrada, koja se dodjeljuje najistaknutijim glumicama srbijanskog pozorišta, počela se dodeljivati 2003. godine, a Mira Stupica je bila doživotna predsjednica žirija.

Stupica je dobitnica brojnih nagrada, od kojih je izdvajala Dobričin prsten za životno djelo i doprinos umjetnosti pozorišne glume, 1981. godine, te Nagradu Pavle Vujisić za životno djelo i doprinos umjetnosti filmske glume, 2007. godine.

Mira Stupica umrla je 19. avgusta 2016. godine, samo dva dana nakon što je proslavila 93. rođendan.

Mihail Botvinik. chessville.com

Rođen velemajstor Mihail Botvinik

Godine 1911., na današnji dan, rođen je svjetski šahovski prvak, velemajstor Mihail Botvinik, osnivač čuvene sovjetske škole šaha. Bio je jedini šahovski prvak koji je, osim protiv Stajnica (Steinitz), igrao protiv svih svjetskih prvaka ili se susretao s njima (od Laskerovog doba do Ananda), ali i sam tri puta postajao svjetski prvak.

Već s 14 godina Botvinik je pobijedio svjetskog prvaka Kapablanku (Capablanca) u jednoj simultanci u Moskvi. Brzo je napredovao i u dvadesetoj godini, kao ruski majstor, prvi put je pobijedio na Sovjetskom šahovskom šampionatu 1931., a kasnije je na državnim prvenstvima pobjeđivao 1933., 1939., 1941., 1945. i 1952. godine.

Tri puta svjetski prvak

Prvi put je postao svjetski prvak u šahu 1948. godine, držeći tu titulu do 1957., potom od 1958. do 1960., te od 1961. do 1963. godine. Dugovječnost na šahovskom tronu mnogi pripisuju njegovoj izuzetnoj posvećenosti izučavanju šaha, detaljnim pripremama prije mečeva i analizama poslije mečeva.

Nakon što je posljednji put izgubio titulu od Tigrana Vartanoviča Petrosjana u Moskvi, 1963. godine, Botvinik je ostao u takmičarskom šahu, pojavljujući se na nekoliko visokorangiranih turnira, nastavivši ostvarivati nezaboravne partije, ali ipak više nije želio učestvovati u trci za titulu.

Podučavao Karpova i Kasparova

Povukao se iz takmičenja, 1970., u svojoj 59. godini, te se posvetio razvoju kompjuterskih šahovskih programa i pomaganju mladim sovjetskim šahistima, zbog čega je zaslužio nadimak "Patrijarh sovjetske škole šaha". Poznati "3K": (Karpov, Kasparov i Kramnik) bili su samo trojica od mnogih budućih velemajstora koje je podučavao Botvinik.

Botvinikova autobiografija “Ka ostvarenju cilja” objavljena je na ruskom jeziku 1978. i prevedena na engleski (Achieving the Aim) 1981. godine. Umro je od karcinoma 1995. godine.

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.