Novičok je nervni agens čak deset puta jači od svih nervnih otrova u trenutnoj upotrebi. O tome koliko je jak i kakvi su simptomi njegovim inficiranjem nije se znalo sve do trovanja bivšeg obavještajca GRU-a Sergeja Skripalja i njegove kćerke Julije, a kasnije i Alekseja Navaljnog. Zapravo, radi se nervnom agensu čak deset puta jačem od svih nervnih otrova u trenutnoj upotrebi. 

Sovjetski razvoj

O razvoju Novičoka prve i najdetaljnije podatke je dao sovjetski hemičar Vil Mirzayanov, koji je uspio pobjeći u Sjedinjene Američke Države i tamo objaviti knjigu o razvoju hemijskog oružja u Sovjetskom savezu. Dodatno, Mirzayanov je američkim kolegama dao i formulu kojom se dobija Novičok, koji je zapravo konačni proizvod jednog velikog programa stvaranja četvrte generacije nervnih otrova odnosno nervnih agensa. Ime Novičok dolazi od ruskog „novajlija“ ili „novi“, a cjelokupni razvoj Novičoka je tekao u Državnom istraživačkom institutu za organsku hemiju i tehnologiju. 

Na razvoju Novičoka je radilo preko 200 hemičara tokom 80-ih godina, a ključni zadatak pored maksimalnog ubojnog potencijala bio je stvoriti nervni agens koji je nemoguće otkriti i prepoznati njegovu inficiranost u organizmu. Prema klasifikaciji Novičok spada u grupu nervnih bojnih otrova i to podgrupa V – otrovi (sarin, soman i tabun) i G – otrovi (VX, VG, VM i VS). 

Tokom razvoja Novičoka stvorene su varijacije Novičok-5, 6, 7 i 8 pri čemu je snaga i ubojitost svakog mnogostruko povećavana tako da je Novičok-5 bio 10 puta jači od svakog nervnog otrova iz V grupe. Razvoj je načelno zaustavljen devedesetih godina, a testni centar za bojne otrove u Kazahstanu. Iako se Sovjetski savez obavezao uništiti sve zalihe bojnih otrova, pretpostavlja se da određene proizvodne linije kao i zalihe nisu uništene. 

Simptomi trovanja

Da bi ušao u organizam potrebno je i manje od pola minute pri čemu se otrov dozira na više načina. Skripalj i njegova kćerka otrovani su Novičukom u aerosolnom stanju, odnosno bočici parfema. Nakon padanja u nesvijest, agensi blokiraju poruke koje idu od nerva do mišića, izazivajući kolaps mnogih tjelesnih funkcija. Iako se kao protivotrov koriste atropin i aten, oni nisu lijek obzirom da je za dekontaminaciju potreban puni medicinski tretman kako bi se izbjegao smrtni ishod.

Slučaj Navaljni

Iako je slučaj trovanja bivšeg špijuna Sergeja Skripalja i njegove kćerke najpoznatiji primjer trovanja Novičokom, jedna od meta bio je i nedavno preminuli Aleksej Navaljni. Naime, tokom leta iz Sibira, Navaljni je osjetio sve simptome trovanja Novičokom, ali je brzim medicinskim tretmanom njemačkih ljekara izbjegnut smrtni ishod.

Kako navode mediji, iako je preživio napad, posljedice dejstva Novičuka su trajno narušile zdravlje Navaljnom. Dodatno su i teški uslovi boravka u zatvoru pogoršali zdravstveno stanje, pri čemu supruga Navaljnog tvrdi da je pravi razlog smrti Navaljnog ponovljeno trovanje, što se ne može isključiti s obzirom na praksu ruskih obavještajaca.