Višedecenijska sramota Grada Mostara konačno je otklonjena. Umjesto Budaka, vraćena je ulica velikog mostarskog pjesnika Alekse Šantića.

Mostarci više neće hodati ulicama ustaških zločinaca poput Mile Budaka, ustaškog ministra i jednog od vodećih ideologa ustaškog pokreta, zatim ministara u NDH Mladena Lorkovića i Ante Vokića. Iz Mostara odlaze i ustaški komandanti Jure Francetić i Rafael Boban, vojskovođe zloglasne Crne legije, odlazi i Đuro Spužević, blizak saradnik ustaškog poglavnika Ante Pavelića, kao i tabornik Ivo Zelenika.

Ustaška sramota

Krajem rata 1995. tadašnje hrvatske vlasti u Mostaru promijenile su nazive 72 ulice, a šest ih je nazvano po ustaškim političkim i vojnim funkcionerima.

I dok je Mostar konačno prelomio i skinuo ovu ljagu sa sebe, postavlja se pitanje šta čeka Sarajevo.

Valja napomenuti da sporne sarajevske ulice ne nose imena po zločincima, tj. ne mogu se u istu ravan staviti, primjerice, jedan Mustafa Busuladžić, koji je bio samo kontroverzni kolumnista tokom Drugog svjetskog rata, i Jure Francetić, koji je kao ustaški komandant odgovoran za brojne zločine, posebno u istočnoj Bosni, tokom svog pohoda 1942. godine.

Ipak, niz sarajevskih ulica nosi imena po pojedincima koji su tokom Drugog svjetskog rata sarađivali s okupacionim vlastima i kraj rata dočekali na pogrešnoj strani.

Spomenuti Busuladžić je tokom rata radio na Radiju Rim u fašističkoj Italiji, pisao za proustaško glasilo „Osvit“ tokom rata, radio na obuci imama za SS-divizije te imao stavove o Jevrejima bliske nacističkim. Asafa Serdarevića, jednog od osnivača organizacije "Mladi muslimani", partizani su strijeljali 1944. nakon što se pridružio jedinici Muhameda ef. Pandže.

SS imami

Ef. Pandžo, također, danas ima ulicu u Sarajevu. Otvoreno je zagovarao osnivanje SS-divizije Handžar te poslije poticao osnivanje muslimanskih milicija. Poslije rata je osuđen na 10 godina zatvora.

Jedna od ulica nosi ime i Huseina Đoze, koji je bio imam 28. regimente Handžar divizije. Nakon rata osuđen je na pet godina zatvora i na gubitak građanskih prava, a poslije je radio kao profesor na Fakultetu islamskih nauka u Sarajevu te imao visok ugled u vjerskim krugovima.

Iako se već godinama unazad zagovara promjena naziva spornih ulica u Sarajevu, stvar se i dalje nije pomjerila s mrtve tačke.

Posebno je simptomatično da SDP i Naša stranka, koji su nekoć u opoziciji bili vrlo grlati u zahtjevima za promjenu naziva sarajevskih ulica, nakon dolaska na vlast ovaj problem gotovo da više i ne spominju.

Glavni razlog su odnosi s koalicionim partnerima iz NiP-a, koji je vrlo rezerviran prema ideji da se promijene nazivi navedenih ulica.

Republika Srpska

I dok Mostar briše one ulice koje su nazvane po fašistima, a u Sarajevu stidljivo špekuliraju o tome, četnički pokret širom RS je postao dio folklora. Tako gradove širom ovog entiteta, između ostalog, „krase“ i ulice i spomenici posvećeni četničkom komandantu iz Drugog svjetskog rata, osuđenom ratnom zločincu Draži Mihailoviću.