NA DANAŠNJI DAN

Prije 487 godina osnovana Gazi Husrev-begova medresa

Danas je ponedjeljak, 8. januar/siječanj 2024. godine, do kraja godine preostalo je još 358 dana

Gazi Husrev-begova medresa u Sarajevu. superportal.ba

I.P.

8.1.2024

Na današnji dan 1537. godine, u Sarajevu je osnovana Gazi Husrev-begova medresa, najstarija odgojno-obrazovna institucija u Bosni i Hercegovini i jedna od rijetkih u svijetu koja u kontinuitetu radi više od 480 godina.

Njen osnivač je unuk osmanskog sultana Bajazida II, Gazi Husrev-beg, čija vakufnama čini trajnu organizacijsku i programsku osnovu rada ove škole. Poznata je pod imenom Kuršumli medresa po olovnim kupolama koje je prekrivaju.

Gazi Husrev-begovu medresu završilo je više hiljada bošnjačkih alima, imama, hatiba, mualima, muftija, hafiza, ali i priznatih filozofa, umjetnika i naučnika.

Danas Gazi Husrev-begova medresa djeluje kao srednja škola. Školovanje traje četiri godine. Svršenici Gazi Husrev-begove medrese mogu nastaviti školovanje na bilo kojem fakultetu u Bosni i Hercegovini i na mnogim fakultetima u inozemstvu, posebno u islamskom svijetu.

Umro Marko Polo

1297. - Italijanski plemić Frančesko Grimaldi (Francesco), preobučen u kaluđera, ušunjao se u tvrđavu Monako, koja je bila pod vlašću Đenove, potom u nju pustio svoje vojnike i osvojio je. Osnovao je dinastiju Grimaldi, koja je i danas na vlasti u kneževini Monako, te kao Renije Prvi vladao do smrti 1314. godine.

1324. - Umro italijanski istraživač Marko Polo, najpoznatiji evropski srednjovjekovni putnik. Ka Dalekom istoku krenuo je iz Venecije 1271., u svojoj 17. godini. Proputovao je Mezopotamiju, Kurdistan, Persiju, Turan, Pamir, Kineski Turkestan i Mongoliju i stigao u Peking 1275. godine. Opisao je putovanja u "Knjizi o čudima svijeta", objavljenoj 1298., kasnije nazvanoj "Milion", koja je podstakla mnoga geografska otkrića.

1589. - Rođen pisac Ivan Đivo Gundulić, najznačajniji pjesnik južnoslavenskog područja u 17. vijeku. Pisao je mitološke drame i romantične tragikomedije, a najvrednija njegova djela su lirski ep “Suze sina razmetnoga”, junački ep “Osman” i pastirska igra “Dubravka” koja završava čuvenom himnom slobodi.

1642. - Preminuo italijanski astronom, fizičar i matematičar Galileo Galilej (Galilei), osnivač mehanike kao nauke, posebno dinamike i kinematike. Hidrostatsku vagu pronašao je 1585., a 1589. formulisao je zakone slobodnog pada tijela pod djejstvom sile teže i kretanja po kosoj ravni. Uveo je pojmove ubrzanja i inercije. Konstruisao je astronomski durbin, otkrio Orionovu maglinu, neravnine na Mjesecu, četiri Jupiterova satelita, Venerine faze, pjege na Suncu i konstatovao da je Mliječni put ogroman skup zvijezda.

Rođen Elvis Prisli, “kralj roka”

1713. - Umro italijanski kompozitor i violinist Arkanđelo Koreli (Arcangelo Corelli), osnivač Bolonjske violinske škole. Jedinstvom emotivnosti i uravnotežene forme uspostavio je ravnotežu s obiljem baroknih ukrasa u svojoj muzici, postigavši klasičnu smirenost. Djela: 12 končerta grosa, sonate za violinu, tri sonate.

1896. - Preminuo francuski pisac Pol Verlen (Paul Verlaine), boem i pustolov, čija je poezija, puna lirizma i muzike, znatno utjecala na simboličku školu. Djela: zbirke pjesama "Romanse bez riječi", "Galantne svečanosti", "Elegije", "Mudrost".

1926. - Abdul Aziz ibn Saud postao kralj Heddžasa, čiji je naziv promijenio u Saudijska Arabija.

1935. – Jedan od najvećih američkih i svjetskih muzičara Elvis Prisli (Presley), "kralj roka", rođen je na današnji dan. Bio je izuzetno popularan pedesetih i šezdesetih godina 20. vijeka. Prodao je više od 150 miliona ploča i glumio u dvadesetak filmova. Umro je 1977. od prekomjerne upotrebe alkohola i droge.

Ubijen Hakija Turajlić, prvi potpredsjednik Vlade RBiH

1942. - Rođen engleski fizičar Stiven Hoking (Stephen Hawking), jedan od vodećih svjetskih naučnika 20. vijeka. Takvu reputaciju stekao je knjigom o porijeklu univerzuma "Kratka historija vremena", objavljenom 1988. godine.

1947. - Dejvid Bouvi (David Bowie), slavni britanski rok muzičar, kompozitor, muzički producent, aranžer i glumac, rođen je na današnji dan. Godine 2014., dijagnosticiran mu je rak jetre. Posljednji album “Blackstar” izdat mu je na 69. rođendan, 8. januara 2016., a dva dana poslije Bouvi je preminuo.

1993. – Hakija Turajlić, prvi potpredsjednik Vlade Republike Bosne i Hercegovine i nekadašnji direktor “Energoinvesta”, dok se u transporteru francuskih snaga UNPROFOR-a vraćao s dočeka pošiljke pomoći, ubijen na punktu VRS Sijera 4 u blizini Sarajevskog aerodroma. 

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.