NA DANAŠNJI DAN

Dan nezavisnosti Bosne i Hercegovine

Danas je petak, 1. mart/ožujak 2024. godine, do kraja godine preostalo je još 305 dana

Dan nezavisnosti Bosne i Hercegovine. gov.ba

I.P.

1.3.2024

Danas je Dan nezavisnosti Bosne i Hercegovine koji je, odlukom od 28. februara 1995. godine, proglasila Skupština Republike Bosne i Hercegovine u Sarajevu.

Naime, 29. februara i 1. marta 1992. godine, u BiH je održan referendum o nezavisnosti Bosne i Hercegovine od SFRJ. Većina Bosanaca i Hercegovaca izjasnila se tada pozitivno - glasali su za demokratsku i nezavisnu Bosnu i Hercegovinu, državu ravnopravnih građana.

Prema statističkim podacima, na referendum je izašlo 64,31% građana s pravom glasa, a za nezavisnost BiH glasalo je njih gotovo 99,44%. BiH je, dakle, proglasila svoju nezavisnost 1. marta 1992. godine, a kao odgovor na referendum, srpske paravojne formacije postavile su barikade u Sarajevu i drugim bosanskohercegovačkim gradovima u kojima je počela agresija na građane BiH.

Priznata 6. aprila 1992.

Zemlje članice Evropske zajednice su 6. aprila 1992. godine, a dan kasnije i Sjedinjene Američke Države, priznale Bosnu i Hercegovinu kao nezavisnu i suverenu državu. Republika Bosna i Hercegovina je 22. maja 1992. godine postala članica Organizacije ujedinjenih nacija. Nažalost, u isto vrijeme oružani sukobi u pojedinim dijelovima Bosne i Hercegovine prerasli su u pravu agresiju i ratni požar, koji je uzrokovao ogromne ljudske žrtve i patnje, kao i materijalna razaranja.

Uspješnim otporom građana Republike Bosne i Hercegovine agresiji i zalaganjem Vlade Republike Bosne i Hercegovine za multietničku i demokratsku državu ravnopravnih naroda, BiH je očuvala svoj državnopravni i historijski kontinuitet. U američkom gradu Dejtonu 21. novembra 1995. potpisan je Mirovni sporazum, čime je završena agresija na BiH. Konačni sporazum potpisan je u Parizu 14. decembra 1995. godine, a Dejtonski sporazum potvrdio je Bosnu i Hercegovinu kao samostalnu i suverenu državu u evropskoj porodici država.

Dejtonski sporazum

Prema Sporazumu, Bosna i Hercegovina sastoji se iz dvije administrativne jedinice: Federacije Bosne i Hercegovine i Republike Srpske, te Brčko distrikta, koji ima poseban status i ne pripada nijednom entitetu. Ustav je donesen na temeljima Dejtonskog mirovnog sporazuma. Prema tom ustavu Bosna i Hercegovina je priznata kao nezavisna, suverena država s punim pravnim subjektivitetom temeljena na vrijednostima mira i pomirenja spremna za euroatlantske integracije. 

Međunarodni dan civilne zaštite. rtvzivinice.tv

Danas se obilježava Međunarodni dan civilne zaštite

Danas se obilježava Međunarodni dan civilne zaštite, koji je 1990. godine proglasila Generalna skupština Ujedinjenih nacija kao sjećanje na dan kada je, 1972., počela s radom Međunarodna organizacija za civilnu zaštitu sa sjedištem u Ženevi.

1445. - Rođen Sandro Botičeli (Botticelli), najznačajniji italijanski ranorenesansni slikar, predstavnik neoplatonističke filozofije. U svojim remek-djelima, mitološkim alegorijama “Proljeće” i “Rođenje Venerino”, vitke i dostojanstvene ženske likove skladnih linija postavio je u idealizirana okruženja prozračnog i harmoničnog kolorita, ostvarivši tako izrazito melanholičnu kompoziciju usredotočenu na centralni lik. Tokom boravka u Rimu izradio je čuvene freske u Sikstinskoj kapeli (“Prizori iz života Mojsijeva”, “Kazne Koraha”, “Datana i Abirama”, “Iskušavanje Isusovo”), a po narudžbi Lorenca Manjifika (Lorenzo Magnifico) prvi je od italijanskih slikara izradio crteže za Danteovu “Božansku komediju”.

1643. - Umro Đirolamo Freskobaldi (Girolamo Frescobaldi), italijanski kompozitor muzike za orgulje u kasnoj renesansi i ranom baroknom periodu. Djela: “Tokate i partite intabulirane za cembalo”, zbirke capriccia, tokata, instrumentalnih kancona, a vrhunac njegove umjetnosti je “Muzičko cvijeće raznih kompozicija”. Godine 1645., posmrtno mu je objavljena zbirka “Kancone na francuski način u partituri”.

Frederik Šopen. spinditty.com

Rođen Frederik Šopen, jedan od najznačajnijih kompozitora svih vremena

1810. - Rođen slavni poljski kompozitor i pijanist Frederik Šopen (Fryderyk Szopen), najistaknutiji predstavnik poljske muzičke kulture i jedan od najznačajnijih pijanista i kompozitora svih vremena. U svojoj dvadesetoj godini Frederik Šopen se preselio u Pariz s ciljem da se usavrši. Do tada je već komponovao svoja dva klavirska koncerta. Bio je prvi zapadni kompozitor koji je u klasičnu muziku unio elemente slovenske muzike. Njegove mazurke i poloneze i danas predstavljaju temelj poljske narodne klasične muzike. Šopen je bio krhkog zdravlja i umro je sa 39 godina nakon dužeg bolovanja od tuberkuloze, 17. oktobra 1849. godine.

1862. -Izašao prvi broj zadarskog “Narodnog lista”, najstarije živuće hrvatske novine. U početku je izlazio na italijanskom jeziku s nazivom “Il Nazionale”, a imao je i “Prilog k Narodnom listu” na hrvatskom jeziku. Od 1869. godine štampani su uporedo “Narodni list” i “Il Nazionale”, a od 1876. godine “Narodni list” izlazi samo na hrvatskom jeziku. Prvi urednik “Narodnog lista” bio je ugledni humanist, historičar i naučnik Natko Nodilo.

1872. – U planinskom području Yellowstone u SAD osnovan je prvi nacionalni park u svijetu. Zauzima površinu od 8.987 kvadratnih kilometara, najvećim dijelom na sjeverozapadu savezne države Vajoming, na tromeđi sa saveznim državama Montana i Ajdaho. Park je najpoznatiji po divljim životinjama i svojim gejzirima, termalnim izvorima, te super vulkanu, zbog čega je upisan na UNESCO-ov popis mjesta svjetske baštine u SAD, 1978. godine.

1891. – Rođen Stanislav Vinaver, jedan od najznačajnijih protagonista moderne južnoslavenske književnosti nakon Prvog svjetskog rata. Autor je “Manifesta ekspresionizma” i pokretač mnogih zajedničkih poduhvata mladih pisaca, a bio je i novinar, feljtonist, polemičar i prevodilac. 

Albert Beri. smithsonianmag.com

Albert Beri izveo prvi uspješni skok s padobranom

1911. - Umro Jakobus Henrikus van 't Hof (Jacobus Henricus van 't Hoff), holandski fizikohemičar i organohemičar, dobitnik prve Nobelove nagrade za hemiju 1901. Istraživao je brzine hemijskih reakcija, hemijsku ravnotežu, elektrolitsku disocijaciju, izveo jednadžbu za osmotski tlak (van’t Hoffov zakon) i uveo pojam hemijskog afiniteta.

1912. – Albert Beri (Berry) izveo prvi uspješni skok s padobranom. Iskočio je iz dvokrilnog aviona s gotovo 450 metara visine u američkom Misuriju.

1927. - Rođen Hari Belafonte (Harry), američki pjevač i glumac. Profesionalnu pjevačku karijeru otpočeo je 1952. godine, izvodeći pučke balade i popularne melodije u ritmu kalipsa. Na filmu je debitirao 1953. ulogom u "Sjajnom putu", a naročito se istakao nastupom i izvedbom songa u "Sunčanom otoku" 1957. godine.

1935. - Džed Alan (Jed Allan), američki glumac koji se proslavio u serijama "Dani naših života" i "Santa Barbara", rođen je na današnji dan. Karijeru je započeo kad se pojavio u serijama “Love of Life” i “The Secret Storm”, nakon čega se kao Don Kreg 1971. godine pridružio ekipi serije “Days of Our Lives”. Tu je njegova karijera krenula uzlaznom putanjom, a lik Krega glumio je čak 14 godina.

Safet Zajko. heroji.ba

Rođen Safet Zajko, bh. ratni heroj i “Zlatni ljiljan”

1959. - Rođen Safet Zajko, bosanskohercegovački borac i ratni heroj, pripadnik Armije RBiH i dobitnik najvišeg ratnog priznanja Zlatni ljiljan. Samo pet dana nakon oslobađanja Mijatovića kose, na brdu Žuč, 17. juna 1993. godine, prilikom izviđanja položaja je poginuo. Sahranjen je kao šehid u haremu Alipašine džamije u Sarajevu. Ukazom Predsjedništva RBiH od 14. aprila 1994. godine Zajko je posmrtno odlikovan Ordenom heroja oslobodilačkog rata Armije Republike Bosne i Hercegovine, a Odlukom Predsjedništva RBiH od 12. januara 1996. godine, posthumno je proglašen brigadnim generalom. Jedna od ulica u Sarajevu, u općini Novi Grad, kao i park u istoj općini, nazvani su po Safetu Zajki.

1969. - Rođen Havijer Bardem (Javier), španski filmski glumac i prvi Španac dobitnik Oskara. Na Venecijanskom filmskom festivalu proglašen je najboljim glumcem u filmu “Život je more” iz 2004. godine, a prilikom dodjele nagrada Gotham, 2007. godine mu je u Njujorku odata počast za životno dostignuće. Bardem je u braku s glumicom Penelopom Kruz (Penelope Cruz).

1993. – Započela operacija “Padobran” u BiH u kojoj su američki vojni avioni izbacivali iznad područja istočne Bosne pakete s hranom i lijekovima.

2014. - Umro Alen Resnas (Alain Resnais), francuski reditelj, jedna od ključnih figura u okvirima francuskog novog vala tokom 1960-ih godina. Režirao je više od 50 filmova od kojih je najpoznatiji “Hiroshima, mon amour”. Osvojio je Zlatnog lava na Filmskom festivalu u Veneciji 1961., a njegov film “Life of Riley” proglašen je najinovativnijim filmom na Berlinskom filmskom festivalu 2014., mjesec prije nego što je preminuo u dobi od 91 godinu.

2021. - U 65. godini života preminuo Zlatko „Cico” Kranjčar, hrvatski fudbaler i trener. U prvom timu NK Dinamo debitirao je, 1974., u hrvatskom derbiju protiv Hajduka. S Dinamom je 1981./82. bio šampion Jugoslavije, te osvojio Kup maršala Tita 1979./80. i 1982./1983. Karijeru je, 1984., nastavio u bečkom Rapidu, a 1990. je prešao u Sankt Polten, te u SV Wienerfeld, u kojem je ostao 1992., kada je objavio završetak karijere, ali se vratio i ostao još jednu sezonu. 

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.