U praksi se veoma često dešava da osobe koje su dugo imale hemoroide više ih nemaju jer su „nestali“! Koji su razlozi i šta se dogodilo pa su „nestali“? Kako su se „izgubili“, odnosno šta se, u osnovi, događa? Odgovor je u sljedećem. 

Hemoroidi (šuljevi) su proširenja unutrašnjih i vanjski hemoroidalnih vena u završnom dijelu debelog crijeva i analnog kanala (čmara).

Bol i infekcija

Unutrašnji hemoroidi se nalaze na dva centimetra od ulaska u analni kanal i prekriveni su sluznicom koja sadrži receptore za kontrolu stolice i vjetrova.

Vanjski hemoroidi nalaze se u analnom kanalu ili van njega i pokriveni su kožom, pa je njihov glavni znak bol, što nije slučaj kod unutrašnjih hemoroida.

Hemoroidi nastaju povećanjem pritiska u hemoroidalnim venama, što rezultira njihovim proširenjem. Značajni faktori za njihov nastanak su naslijeđe, uzrast, oboljenja analnog kanala, način ishrane, zatvor, proliv, zanimanje, bolesti jetre, tumori, slabost srca, klima, psihički momenti, prostata, starost. Veliki broj žena dobije hemoroide s prvom trudnoćom.

Manifestiraju se u četiri stadija. Prvi stadij predstavlja početno proširenje hemoroidalnih vena, drugi je u vidu izraženijeg proširenja vena koje se nakon stolice (defekacije) sami vraćaju u čmar. U trećem stadiju tokom defekacije ispali hemoroidi se ne mogu sami vratiti u čmar, već ih treba vratiti prstima šake. U četvrtom stadiju hemoroidi vise izvan analnog kanala i ne mogu se vratiti u čmar.

Četvrti A stadij prate učestala krvarenja i bolovi kao rezultat nastalih komplikacija. Hemoroidi zapuštenog stadija bolesti kompliciraju se hemoroidalnom bolešću.

Glavni znaci oboljenja su: krvarenje, bol, tromboza, uklještenje, infekcija. Kasniji znaci su ispadanje hemoroida, svrbež, osjeti žarenja i pečenja, nelagoda... Hemoroide prate anemija, tromboze, ulceracije, rascjepi/fisure, apscesi, fistule. Moguć je i prelazak u rak.

Dijagnoza se postavlja na osnovu tegoba bolesnika, lokalnog nalaza i općeg stanja bolesnika. Pregled čmarne regije, pregled prstom i anoskopija potvrđuju bolest.

Kod hemoroida četvrtog B (Ivb) stadija oboljenja - u našim sredinama bolesnici najčešće dolaze u zapuštenom stadiju, s izraženim komplikacijama. Razlozi su nedovoljna educiranost, nizak nivo zdravstvene zaštite. To vodi u tešku hemoroidalnu bolest s brojnim komplikacijama, kada bolesnik često i ne vidi hemoroide i/ili misli da su „izliječeni“ ili „nestali“, kada se radi o hemoroidima IV b, završnog stadija oboljenja.

Želučane smetnje

Nažalost, kod nas se najveći broj bolesnika ljekaru javlja u zapuštenom stadiju bolesti, s nesnosnim patnjama nastalim posljedicama oštećenja analnog kanala. Bolesnika na pregled natjeraju tegobe kao što su: otežano pražnjenje stolice, osjećaj neispražnjenosti, bolovi u predjelu čmara, nadimanje, učestale stolice, rjeđe zatvor, želučane smetnje od kojih se dugo liječi, a koje asociraju na druga teška oboljenja.

Bolesnik navodi da je ranije imao hemoroide sa svim komplikacijama, koji su se posljednjih godina izgubili ili nestali. Tegobe koje hemoroidi daju pojačale su se uz bolove i otežanu evakuaciju stolice koji su u početku bili podnošljivi, ali su s vremenom postali intenzivni i na kraju stalni i neizdrživi.

Bolesnik izbjegava uzimati hranu, plašeći se stolice zbog bolova. Prisutni su nadimanje i bolovi u lijevoj, donjoj strani stomaka. Smanjen je osjećaj za potrebu evakuacije stolice. Stolice postaju učestalije, kašaste, ponekad se javi zatvor sa sve otežanijim izbacivanjem stolice koja postaje uska, kao olovka.

Moguće i maligne promjene

Česte su hernijacije (rectokele) kod žena starije dobi, koje izbacivanje stolice potpomažu pritiskom prstom iz vagine, a muškarci to rade prstom kroz čmar. Zbog bolova bolesnik nema sna, postaje nervozan, često asocijalan. Nisu rijetke prateća perianalna gnojenja, čak i maligne promjene.

Bolesnik je prethodno imao hemoroide sa svim komplikacijama koji su se vremenom u tom stadiju bolesti „izgubili“.

Suženje kanala

Pregledom se nađu znakovi upale kože oko čmara i kožni nabori koji su prekriveni fibrozom (ožiljnim promjenama). Pregled prstom ustanovi se ožiljno sužen analni kanal, zbog pektenotičnog suženja mišića stezača čmara. Nekada su ta suženja toliko izražena da se vrh toplomjera ne može ubaciti u čmar. Palpiraju se interni hemoroidi u stadiju ožiljavanja (fibroze), rjeđe tromboza, raspadanja, gnojnih procesa, analni papilitisi...

 Plitki i duboki rascjepi

Anoskopski pregled verificira znakove ožiljnih promjena uz znakove upale završnog dijela debelog crijeva (proctitis). Početnu fibrozu analnog kanala prate plitki rascjepi. Izraženu fibrozu prate duboki rascjepi analnog kanala koji dodatno puca prilikom svake evakuacije stolice. Pregled je bolan i potrebno ga uraditi uz anesteziju.